ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ

Γεννήθηκα κομμουνιστής κι ΑΕΚτζής τη δεκαετία του50. Γιατί ο πατέρας μου ήταν κομμουνιστής κι ΑΕΚτζής, είχα καλή σχέση μαζί του και όχι την ανάγκη να τον κοντράρω, με άφησε και στα 15 μου, έπρεπε να συνεχίσω την παράδοση.
Επι πλέον μεγάλωσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον, όπου στους «μεγάλους» την εξουσία την είχαν οι πιό σκληρές αντικομμουνιστικές δυνάμεις με αποκορύφωμα την επτάχρονη φασιστική δικτατορία.
Θέλω να πω, πως αν είχα γεννηθεί στη Πολωνία, ο πατέρας μου ήταν αντικομμουνιστής φασίστας και την εξουσία την είχαν, όπως και συνέβαινε, φιλοσοβιετικοί κομμουνιστές, μπορεί κι εγώ να έβγαινα φασίστας. Και στο ποδόσφαιρο Βίσλα Κρακοβίας ή Λέγκια Βαρσοβίας.
Ερώτημα:
Επιλέγουμε και σε ποιό βαθμό και με ποιό τρόπο, ότι είμαστε κι ότι υποστηρίζουμε;
Η δική μου, επιλεγμένη(;), απάντηση είναι πως όχι. Σε μεγάλο βαθμό δεν επιλέγουμε.
Δεν επιλέγουμε στη διάρκεια της ανήλικης ζωής μας και σε όποιο βαθμό αυτή μας επηρεάζει στη συνέχεια.
Από εδώ βγάζω ένα συμπέρασμα: Δεν επιτρέπεται, λογικά είναι βλακεία, να είναι κανείς φανατικός ή να έχει τη ψευδαίσθηση του αλάθητου παντογνώστη. Το ίδιο συμπέρασμα βγαίνει κι από τη διαπίστωση, πως κάθε άνθρωπος, εφ’ όσον είναι έστω και λίγο διαφορετικός από τον άλλον, με διαφορετικό σκαρί, εμπειρίες, όψεις, είναι αναπόφευκτο να έχει, έστω και λίγες, διαφορετικές απόψεις (από όψεις) από τους άλλους.
Το φαινόμενο της Βαβέλ, της μερικής ασυνενοησίας μεταξύ μας, μοιάζει να είναι ένα αναπόφευκτο φυσικό φαινόμενο, που απορέει από τη διαφορετικότητά μας. Η κατανόηση και παραδοχή του είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος για συνενόηση.
Ένας άλλος σημαντικός λόγος που εμποδίζει τη συνενόηση, είναι η πανανθρώπινη επιθυμία να θεωρούμε τον εαυτό μας, άρα και πολλές από τις ιδιότητές του και τις απόψεις του, ως καλύτερο, καμμιά φορά και χειρότερο, από τους άλλους.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά;
Γιατί έχω δεί:
Στα νειάτα μου μέσα στους κόλπους του κατά τα άλλα ένδοξου αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, και δεν το λέω ειρωνικά, να υπάρχουν καμμιά εικοσαριά, άλλες μεγάλες κι άλλες μικρές, κομμουνιστικές οργανώσεις, εκ των οποίων γύρω στις πέντε μαοϊκές.
Φυλακισμένους και βασανισμένους αγωνιστές της επανάστασης να απαρνούνται κάθε έννοια δημοκρατίας στις οργανώσεις τους μόλις χάναν τη πλειοψηφία.
Ηγέτες κομμάτων να διαγράφουν τα πιό ικανά από τα στελέχη τους και να συγκεντρώνουν γύρω τους τα πιό ανίκανα.
Ιδρύσεις νέων κομμάτων από ιδρυτές που δεν κατόρθωσαν να εκλεγούν πρόεδροι των προηγούμενων κομμάτων τους.
Υπονόμευση εκλεγμένων προέδρων κομμάτων από μη εκλεγμένους ή μελλοντικά υποψήφιους προέδρους.
Υπονόμευση οικουμενικών κυβερνήσεων από υποψήφιους μονοκομματικούς πρωθυπουργούς.
Στα σπίτια, στα καφενεία, στα γήπεδα, στα γραφεία, στις συνελεύσεις, στις συνεδριάσεις, στις τηλεοράσεις, να τρωγόμαστε σα τα σκυλιά, για το ποιός έχει δίκιο.
Άραγε για το δίκιο τρωγόμαστε ή για την επιβίωση και την αναπαραγωγή της επιβίωσης; Εξ άλλου δίκαιο σημαίνει ισορροπία, να εξασφαλίζεται η ζωή και η αναπαραγωγή της ζωής για όλους.
Βλέπω και πιστεύω ότι τα 9/10 του πολιτικού χρόνου, κι όχι μόνο αυτού, ξοδεύεται για το ποιός έχει δίκιο για ένα πρόβλημα παρά για την επίλυσή του.

Η ανάλυση αυτή αναδεικνύει το πρόβλημα του σκυλοκαυγά σαν πανανθρώπινο. Και είναι. Φαίνεται όμως στην Ελλάδα να έχουμε και μια ξεχωριστή παράδοση.
Εθνικοί διχασμοί, εμφύλιοι, δικτατορίες, μέχρι και στα γήπεδα διακρινόμαστε.
Θερμόαιμοι μεσσογειακοί; Γιατί όχι και αυτό. Μα και μια νεοελληνική κοινωνία κι ένα νεοελληνικό κράτος που από την αρχή της ίδρυσής του δεν είχε συνοχή, δική του ιδεολογία, πολιτική, αυτοθέσπιση, έρμαιο των μεγάλων ξένων δυνάμεων που βοήθησαν για τα δικά τους συμφέροντα στην αρχική του συγκρότηση. Και το ήλεγχαν, και το ελέγχουν καθώς φαίνεται με άλλους τρόπους μέχρι τώρα, εκμεταλλευόμενοι τους συσχετισμούς των δυνάμεων, τη τακτική του διαίρει και βασίλευε και τη τύφλα και τον άκρατο ανταγωνισμό ημών των ιθαγενών.
Οι λήσταρχοι μαυραγορίτες εξ όλων αυτών των λόγων είχαν κι έχουν παράδοση και δύναμη στην έρμαιη Ελλάδα. Μα παράδοση και δύναμη έχουν και οι λαϊκοί φανατισμοί. Ρώσσικοι, Αγγλικοί, Γαλλικοί. Βενιζελικοί, Αντιβενιζελικοί. Κομμουνιστικοί, Φασιστικοί. Πράσινοι, Γαλάζιοι. Ψευτοελληνοπρεπείς Ορθόδοξοι, Ψευτοδιεθνιστές.
Είναι χαρακτηριστικό, παρά την εθνική συμφιλίωση, ότι ακόμα δεν έχουμε πεί γιατί έγινε ο εμφύλιος στην Ελλάδα. Γιατί μόνο σε μας ήρθε μετά τον πόλεμο ο Τσώρτσιλ και στείλαν οι Άγγλοι στρατεύματα. Γιατί μετά μας πασάρανε στους Αμερικάνους. Γιατί αυτοί ενώ ελέγχανε τη χώρα, μας ρίξανε και μια δικτατορία να την ελέγχουν ακόμα περισσότερο. Γιατί οι Ρώσσοι, προκειμένου να βάλουν στο χέρι μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο τη Τσεχοσλοβακία και τη Πολωνία, αφήσαν για αντιπερισπασμό το ΚΚΕ να προχωρήσει σε έναν από χέρι χαμένο εμφύλιο. Γιατί μετά τις λαοπρόβλητες ξένες δυναστείες του Όθωνα και των Γλύξμπουργκ, εξακολουθούμε να συντηρούμε τις ντόπιες οικογενειακές δυναστείες.
Η Ελλάδα είναι ένα καλό κομμάτι στη παγκόσμια πίττα. Θα μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε προς όφελός μας οι αυτόχθονες; Με αυτοθέσπιση, με σύγχρονη αναγέννηση κι επανασυγκρότηση. Με λιγότερο φανατισμό κι ανταγωνισμό και περισσότερη συνεργασία . Με μελέτη και προγραμματισμό δίχως προχειρότητα, κομπίνα και ιδεολογικές, δήθεν τελικά, αψιμαχίες.
Πρωταρχικό κριτήριο για τον πολιτισμό κάθε κοινωνίας νομίζω πως είναι ο αλληλοσεβασμός όλων των πολιτών της. Τότε χρειαζόμαστε μια καθολική πολιτισμική επανάσταση.
Συχνά ασκείται μια κριτική στη προσέγγιση που εκτίθεται εδώ, με επιχείρημα ότι αυτή η προσέγγιση παραγνωρίζει τον ταξικό καπιταλιστικό χαρακτήρα του συστήματος και τις συγκρούσεις που θα απαιτηθούν ενάντια σε κατεστημένα συμφέροντα. Καμμία αντίρηση για τις συγκρούσεις. Μόνο που αυτές για να είναι αποτελεσματικές και νικηφόρες πρέπει να έχουν τη σύμπραξη της πλειοψηφίας, να είναι δηλαδή όσο γίνεται πιό συνεργατικές και να προβάλλουν συγκεκριμμένους στόχους και μέτρα κι όχι ιδεολογικά ευχολόγια. Κατεστημένα δε συμφέροντα δεν υπάρχουν μόνο στην επιχειρηματική τάξη αλλά και στο συνδικαλισμό, στη πολιτική, στην επιστήμη, στη θρησκεία κ.ο.κ. Επίσης, ένας δημιουργικός επιχειρηματίας μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη προσφορά στη κοινωνία από έναν επαναστάτη, που αποσκοπεί μόνο στην αυταναπαραγωγή της επαναστατικότητάς του δίχως κανένα δημιουργικό κοινωνικό αντίκρυσμα.
Πέραν αυτού κι ορισμένα ακόμα ερωτήματα:
Της γης οι κολασμένοι θα γίνουνε το παν αυτοί; Και οι άλλοι, οι μη κολασμένοι, τι θα γίνουν, θα τους πετάξουμε;
Κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης είναι μόνο η ταξική πάλη, η οικονομική και παραγωγική σύγκρουση για την επιβίωση; Η παράλληλα και σε ένα ενιαίο αξεδιάλυτο σύνολο και η σύγκρουση για την αναπαραγωγή της επιβίωσης;
Μήπως συχνά χρησιμοποιούμε ένθεν κι εκείθεν την ταξική πάλη, ως άλλοθι για να αποκρύψουμε την ερωτική πάλη, που ο κάθε ένας και η κάθε μια μας αιματηρά διεξάγει; Ρίξτε μια ματιά στο σκυλοκαυγά των σκυλιών.
Και μια τελευταία παρατήρηση:
Ο Σωκράτης δίδασκε το «Γνώθι σ’ εαυτόν», γνώρισε με ειλικρίνεια τον εαυτό σου και τις αντιδράσεις του, τον ατομικό και τον συλογικό σου εαυτό. Δίδασκε επίσης, αντιστρατευόμενος κάθε απόλυτη βεβαιότητα, κάθε δογματισμό και φανατισμό, το «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα». «Ένα γνωρίζω, ότι τίποτα δεν γνωρίζω». Οι σύγχρονοί του αρχαίοι Έλληνες, που δεν ήταν μόνο καλοί ή μόνο κακοί, δεν άντεχαν να ζούν μέσα σε τόση αβεβαιότητα και τον καταδίκασαν σε θάνατο. Οι σύγχρονοι Νεοέλληνες, αρχαιολάτρες και μη, αντέχουμε;

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Σήμερα δεν προλαβαίνω να σου πω τίποτα περισσότερο από το: καλά κάνεις που μιλάς και γράφεις τις αλήθειες σου. Και μένα με γυροφέρνουνε τα συμπεράσματα μιας πορείας που έγινε και συνεχίζει -ελπίζω- να γίνεται. Σίγουρα έχουμε να πούμε και, μακάρι, να κάνουμε αρκετά. Τι στην ευχή, νέοι είμαστε ακόμα.

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ φίλε,

Κάτι πάτε να πείτε, κάτι πάτε να σκαλίσετε, κάτι και στην δική σας (όπως και στην δική μου) σκέψη να σκιρτήσει …αλλά θαρρώ έχετε κι εσείς πολύ δρόμο και σκάλισμα ακόμα. Όπως κι εγώ άλλωστε, για να μην νομιστώ ότι βαυκαλίζομαι στον ρόλο του κριτή ή του αυθέντη.

Πάντως στο σημείωμα σας αγγίζετε με αμφισβήτηση και κριτική αρκετά από τα θεμέλια, τα ιερά και τα όσια, τα άγια των αγίων, της αριστεράς αλλά και όλης της δημοκρατικής παράδοσης.

Αυτός ο δρόμος είναι ο καλύτερος και θα σας ευχόμουν να τον συνεχίσετε. Γιατί αυτή η αναστοχαστική αμφισβήτηση των θεμελίων, που στα νιάτα σας (ακόμα και στα δικά μου λίγο αργότερα) λεγόταν εσχάτη προδοσία, σήμερα συνιστά εσχάτη ανάγκη.

Δεν θα φέρουμε το νέο στην κοινωνία αν πριν δεν βρούμε το νέο μέσα μας. Και δεν θα βρούμε το νέο αν δεν είμαστε έτοιμοι στην κρίσιμη στιγμή να σκοτώσουμε μέσα μας δίχως ανάσα το παλιό. Ένα παλιό όμως τόσο όμορφο, τόσο αυτονόητο και τόσο αγαπημένο... Να ένας φόνος που θα καταργήσει πρώτα εμάς, και για πάντα.

Όπως είπε και ο Καπετάν Νίκος "…κάθου στην καταβόθρα της καρδιάς και ξεδιάλεγε…"

Και για να συμπληρώσω και το πρώτο σχόλιο του άλλου φίλου, ίσως όλοι όσοι μας γυροφέρνουν δημιουργικά φαντάσματα, πρέπει να βρούμε τρόπο να συζητήσουμε.

Ανώνυμος είπε...

Πέρα απο τις όποιες σκέψεις σου και επιφυλάξεις εξακολουθεί να υπάρχει η πραγματικότητα. Δηλαδή ότι υπάρχει ακόμη η εκμετάλευση του ανθρώπου απο τον άνθρωπό και το ζητούμενο εξακολουθεί να μην είναι -κατα το γνωστό ευφυολόγημα- το ακριβώς αντίθετο. Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα οργανισμών (είτε κράτη λέγονται είτε εταιρίες είτε ότι άλλο) να καθορίζουν την πορεία των λαών, να εκμεταλεύονται τους πόρους τους, το περιβάλον τους τις ελευθερίες, κότι περίπου ήταν πάντα γνωσό με τον "παλιομοδίτικο" ορισμό Ιμπεριαλισμός. Δεν υπάρχει ελευθερία, πράγμα κακό αλλά ούτε και δικαιοσύνη, πράγμα πολύ χειρότερο. Ισως μπορείς να πείσεις τους έχοντες πισίνα να τις αδειάσουν ιδίως αν επικαλεστείς την βλάβη του περιβάλλοντος, αλλά δεν θα τους πείσεις να εγκαταλείψουν τα προνόμιά τους που συμπεριλαμβάνουν την δυνατότητα να έχουν ή να μην έχουν πισίνα. Αν όλα αυτά θέλουμε να πάψουν να υπάρχουν (φύσικα κάτω απο όρους συλλογικότητας) θα βρεθούμε μπορστά στο ερώτημα της άσκησης της βίας πάντα με τον κίνδυνο της αντιβίας. Και δυστυχώς βία δεν είναι μόνο η φυσική βία αλλά και η λεκτική η ιδεολογική βία πολλές φορές πιό σκληρή και αναπόδραστη.
Όποιο ορισμό και να δίνει κανείς στην αριστερά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αριστερά ταυτίζεται με την αμφισβήτηση, την κριτική την διεκδίκηση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης (όσο και αν οιτελευταίες στερούνται αντικειμενικού ορισμού